Korekta przychodów i kosztów podatkowych - zasady obowiązujące od 1 stycznia 2016 r.
Korekta osiągniętych przychodów lub poniesionych kosztów jest nieodłącznym elementem obrotu gospodarczego. Wśród licznych zmian w podatku dochodowym obowiązujących od 1 stycznia 2016 r. są też m. in. zmiany dotyczące sposobu dokonywania korekty przychodów i kosztów podatkowych. Wprowadziła je ustawa z dnia 10 września 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem polubownych metod rozwiązywania sporów (Dz.U. 2015 poz. 1595).
Adekwatne zmiany zostały dokonane przy tym w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz w ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych. W odpowiednim zakresie zmieniono również ustawę z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.
Korekta przychodów podatkowych
Przez lata brak jednoznacznych przepisów podatkowych dotyczących sposobu, w jaki korekta przychodu powinna być ujmowana do właściwego okresu sprawozdawczego, powodował wiele wątpliwości interpretacyjnych. Podejście ukształtowane w licznych wydanych w tej sprawie interpretacjach podatkowych i orzeczeniach sądowych skłaniało się w stronę wstecznego ujmowania korekt przychodu, tj. do okresów w których ten przychód został osiągnięty. Zmiana przepisów jednoznacznie uregulowała zasady podatkowe, według których winna być dokonywana korekta przychodów, przede wszystkim jednak wprowadziła podejście diametralnie różne od przyjętego dotychczas.
Zgodnie z obowiązującymi od 1 stycznia 2016 r. przepisami, jeżeli korekta przychodu nie jest spowodowana błędem rachunkowym lub inną oczywistą omyłką, dokonuje się jej poprzez zmniejszenie lub zwiększenie przychodów osiągniętych w okresie rozliczeniowym, w którym została wystawiona faktura korygująca lub inny dokument potwierdzający przyczyny korekty. Jeżeli w okresie rozliczeniowym, w którym dokonywana jest korekta podatnik nie osiągną przychodów lub są one niższe od kwoty zmniejszenia, jest on zobowiązany zwiększyć koszty uzyskania przychodów o kwotę, która nie zmniejszyła przychodów.
Korekta podatkowych kosztów uzyskania przychodów
Podobne zasady obowiązują od 2016 r. w odniesieniu do korygowania kosztów uzyskania przychodu, w tym odpisów amortyzacyjnych. Jeżeli przyczyną korekty nie jest błąd rachunkowy lub inna oczywista omyłka, korekty kosztu uzyskania przychodu dokonuje się poprzez zmniejszenie lub zwiększenie kosztów uzyskania przychodów poniesionych w okresie rozliczeniowym, w którym otrzymano fakturę korygującą lub inny dokument potwierdzający przyczyny korekty. Jeżeli w okresie, w którym dokonywana jest korekta podatnik nie poniósł kosztów uzyskania przychodów lub kwota poniesionych kosztów uzyskania przychodów jest niższa niż wynikająca z korekty kwota ich zmniejszenia, podatnik jest zobowiązany odpowiednio zwiększyć przychody.
Ustawa wprowadzająca powyższe zasady weszła w życie z dniem 1 stycznia 2016 r., jednak nowe brzmienie przepisów stosuje się już do korekty przychodów oraz korekty kosztów uzyskania przychodów, uzyskanych lub poniesionych przed dniem wejścia w życie ustawy, tj. jeszcze w 2015 roku. Oznacza to, że korekta przychodów otrzymanych lub kosztów poniesionych w 2015 roku udokumentowana już w 2016 roku ujmowana jest do podatku dochodowego w 2016 roku.
Wprowadzone zmiany w jednoznaczny sposób określają zasady ujmowania korekt przychodów i kosztów w ewidencji podatkowej, do właściwych okresów sprawozdawczych. Uregulowanie tej kwestii nie tylko powinno zakończyć karuzelę niekiedy sprzecznych interpretacji organów skarbowych i orzeczeń sądowych, ale też ułatwić ewidencję podatkową niektórych przedsiębiorców.
Przykładem może być rozliczenie amortyzacji środków trwałych sfinansowanych częściowo ze środków pochodzących z dotacji, których wpływ nastąpił w okresie późniejszym niż dzień przyjęcia środków trwałych do używania. Dzięki nowym regulacjom nie zachodzi konieczności wstecznego korygowania wartości dokonanych już odpisów amortyzacyjnych. Podlegają one korekcie w bieżącym okresie, w którym nastąpił wpływ środków finansowych.
Korekta przychodów i kosztów w prawie bilansowym
Podobnie, jak było w prawie podatkowym do 2016 r., również w przepisach rachunkowych brakuje bezpośredniego uregulowania kwestii ujmowania w księgach rachunkowych korekt przychodów i kosztów. W przedmiocie tym należy kierować się w związku z powyższym ogólnymi zasadami rachunkowości.
Podstawową jest tutaj zasada ujmowania do danego roku obrotowego wszystkich osiągniętych przez przedsiębiorstwo przychodów i obciążających je w danym roku kosztów.
Drugą zasadą, którą należy się kierować jest ujmowanie w sprawozdaniu finansowym za dany rok obrotowy istotnych zdarzeń, które dotyczą danego roku obrotowego, o których informację otrzymano po sporządzeniu sprawozdania finansowego ale przed jego zatwierdzeniem. Jednocześnie należy dokonać odpowiednich zapisów w księgach rachunkowych roku obrotowego, którego dotyczy sprawozdanie finansowe. W przypadku, gdy sprawozdanie finansowe podlegało badaniu przez biegłego rewidenta należy dodatkowo powiadomić go o dokonanych zmianach. Natomiast zdarzenia, o których informacje otrzymano po zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego ujmuje się w księgach rachunkowych roku obrotowego, w którym te informacje otrzymano.
W odniesieniu do przychodów pewne wskazówki znajdują się dodatkowo w przepisach mówiących o istocie wyniku działalności operacyjnej przedsiębiorstwa. Wskazują one na konieczność uwzględnienia w wartości przychodów dotacji, opustów, rabatów i innych zwiększeń lub zmniejszeń. Należy zaś przyjąć, że zwiększenia i zmniejszenia, o których mówi przepis dotyczą między innymi dokonywanych korekt.
Z powyższych zasad wynika odmienny sposób, w jaki dokonywana jest korekta przychodów i kosztów wg zasad księgowych i podatkowych. Konsekwencją tego jest powstanie różnic przejściowych pomiędzy wartością bilansową a podatkową aktywów i pasywów, a za tym konieczność (dotycząca wybranych podmiotów) ustalenia i ujęcia w księgach rachunkowych aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego.
Więcej o innych zmianach w ustawach o podatku dochodowym obowiązujących od 2016 r. w osobnym wpisie.